चोरमारा ।

जिल्ला समन्वय समिति नवलपरासी पूर्व नवलपुरका प्रमुख बाबुराम विश्वकर्माले सामाजिक चेतनाको स्तरमा सुधार नआउदा सम्म मानव अधिकार हननका घटनामा कमि नआउने बताउनु भएको छ ।सामाजिक संरचनागत विभेदको कारण मानव अधिकार हननका घटनाहरु बढिरहेको भन्दै उहाँले जातिय तथा लैङ्गिक विभेद अन्त्यका लागि कानुनि शिक्षाको बारेमा आम नागरिक सम्म चेतना पु¥याउनु पर्ने बताउनुभयो ।

अनौपचारिक क्षेत्र सेवा केन्द्र (इन्सेक) ले आयोजना गरेको नेपाल मानव अधिकार वर्ष पुस्तक २०२३ को पूर्व अर्धवार्षिक समिक्षा कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि विश्वकर्माले मानव अधिकार हननका घटनाहरु धेरै भएपनि कानुनि उपचार र अधिकारको खोजिमा आउने घटना न्यून रहेको बताउनुभयो ।

नवलपरासी पूर्वका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी खिमराज भुसालले मानव अधिकार रक्षाका लागि सबै पक्ष क्रियाशिल हुनुपर्ने बताउनुभयो । उहाँले राज्यसंगै सवै सरोकारवालाको सामुहिक प्रायसबाट मात्रै मानव अधिकार रक्षा हुन सक्ने उहाँले बताउनुभयो । उहाँले इन्सेकले प्रकाशन गर्ने नेपाल मानव अधिकार पुस्तक समग्र मानव अधिकारको अवस्था बारे जान्न चाहानेहरुको लागि उपयुक्त पुस्तक रहेको बताउनुभयो ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालय नवलपरासी पूर्वका प्रमुख प्रज्वल महर्जनले विगतको वर्षहरुमा प्रहरीहरुबाट मानव अधिकार हनन् भएका घटनाहरु अभिलेखिकरण हुने गरेकोमा यस वर्ष त्यस किसिमका घटना अभिलेखिकरण नभएको भन्दै प्रहरीले मानव अधिकार रक्षाको लागि केन्द्र देखि स्थानीय स्तरसम्म मानव अधिकार शिक्षा प्रदान गर्दै आएको बताउनुभयो ।

सामाजिक बिकास कार्यालय नवलपरासी पूर्वका प्रमुख ज्ञान प्रसाद भुसालले कार्यालय मार्फत महिला, बालबालिका, जेष्ठ नागरिकहरुलाई सेवा प्रवाह गर्दै आएको बताउनुभयो । उहाँले हिंसा पीडित महिलाहरुको लागि सबै सरोकारवाला निकायहरुले एकजुट भएर काम गर्नु पर्ने बताउनुभयो ।नेपाल पत्रकार महासंघ नवलपुरका अध्यक्ष विरेन्द्र पराजुलीले मानव अधिकार रक्षकको रुपमा पत्रकारहरु क्रियाशिल रहेको भन्दै मानव अधिकार हनन्को ग्रामिण अवस्थामा केन्द्रीत बन्न आवश्यक रहेको बताउनु भएको थियो ।

कार्यक्रममा इन्सेक जिल्ला प्रतिनिधि तिर्थराज डुम्रेले नवलपरासी (वर्दघाट सुस्ता पूर्व) जिल्लामा मानव अधिकार उल्लंघन तथा ज्याजतिका २७ वटा घटना सन् २०२२ जनवरी देखि आज सम्म अनौपचारि क्षेत्र (इन्सेक)ले अभिलेखिकरण गरेको जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार यस वर्ष चार जना बालबालिका पीडित भएका छन् । एक जना बालिकाका बलत्कृत भएकी छन्, एक जना बालिकालाई दुव्र्यवहार भएको छ । एक जना बालिकाको आफ्नै आमाले हत्याको प्रयास गरेको र एक जना बालक अप्राकृतिक मैथुन घटनामा पीडित भएको घटना अभिलेखिकरण गरिएको छ ।

महिला हिंसाका १६ वटा घटना अभिलेखिकरण गर्दा दुई जना महिला बलात्कारको घटनामा पीडित र एक जना महिलालाई बलत्कारको प्रयास भएको छ । यो अवधिमा चार जनाको हत्या भएको घटना अभिलेखिकरण गरिएको छ ।२०७९ बैशाख ३० गते सम्पन्न स्थानीय तह निर्वाचनमा नवलपरासी पूर्वमा केही छिटफुट घटना बाहेक शान्ति पूर्ण वातावरणमा सम्पन्न भएको उहाँले बताउनु भयो । उहाँका अनुसार हुप्सेकोट र बौदीकाली गाउँपालिकामा केही झडपको घटनाहरु भएका थिए ।

उहाँले शिक्षा, स्वास्थ्य, खाद्य र आवासको अधिकारको सवालमा नवलपरासी जिल्लाको अवस्थाको बारेमा जानकारी समेत गराउनुभयो । संविधानले प्रदान गरेको निशुल्क शिक्षा कार्यान्वयन हुन नसकेको, पाठ्यपुस्तक अहिले सम्म विद्यार्थी सम्म नपुगेको, विदालयको भौतिक अवस्था लगायतको विषयमा जानकारी गराउनु भएको थियो ।

स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम कार्यान्वयनको विषयमा स्थानीय स्तरमा व्यापक गुनासोहरु आउने गरेको भन्दै उहाँले स्वास्थ्य संस्थाबाट प्राप्त हुने निशुल्क औषधीको उपलब्धता र त्यस बारे सर्वसाधरण जानकार नरहेको बताउनुभयो । भूमिको व्यवस्थापनको अभावमा खाद्य र आवासको सवाल देखिएको उहाँले बताउनुभयो ।कार्यक्रममा नेपाल पत्रकार महासंघ गण्डकी प्रदेका सदस्य रमेश बस्ताकोटीले चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज मध्यवर्ती क्षेत्रका स्थानीय वन्यजन्तुको कारण निकै सास्ती भोग्नु परेको माछा मार्ने समुदायलाई रोकिएको विषयमा सवाल उठाउनु भएको थियो ।कार्यक्रममा जिल्ला शिक्षा समन्वय ईकाइ नवलपुरका प्रमुख कृष्णचन्द्र पोखरेल लगायतको उपस्थिति रहेको थियो ।